Saturday, March 31, 2018

10 vendet që nuk lejohet t’i vizitoni




Planeti ynë ka kaq shumë mrekulli për të eksploruar. Megjithatë, ka disa vende që janë shumë të rrezikshme, tepër të mbrojtura ose ndoshta shumë të veçanta për t’u vizituar, madje edhe për udhëtarët më të kalitur.
Këto vende janë shuar plotësisht nga bota e jashtme.
Të ndaluara për publikun, këto vende lejojnë vetëm hyrjen e të autorizuarve.
1 – Receta e Coca-Cola. Megjithëse “receta” ishte një pije e gazuar e ëmbël që u lëshua nga Kompania Coca-Cola, ekziston një shkallë literale në recetën e Coca-Cola, e cila ruhet aq shumë. Është vendi ku ruhet receta e fshehtë e Coca-Cola.
2 – Zona 51: Lincoln County, Nevada. E quajtur edhe parajsa Ranch dhe Dream Land. Ky vend thuhet të mbështesë zhvillimin dhe testimin e avionëve eksperimentale dhe sistemeve të armëve të njohur gjithashtu si Projekti i Zi. Zona 51 konsiderohet gjithashtu si një nga vendet më të mira për të gjetur një UFO!
3 – Qendra e të dhënave në Google: Eemshaven, Holandë. Sa here e keni pyetura veten se ku mbahen të gjitha përgjigjet e Google? Janë në qendrën e të dhënave të Google, e vendosur në Eemshaven, Holandë. Gjëja tjetër që do të pyesësh është arsyeja se pse është një nga vendet më të ndaluara për të shkuar? Mjafton të pyesni në Google, apo jo?
4 – Fort Knox: Louisville, Kentaki Një bazë ushtarake amerikane, e cila përdorte për të strehuar lingotat e arit të Shteteve të Bashkuara. E ndërtuar në vitin 1918, ajo ishte shtëpia e Qendrës së Armatimit të Ushtrisë së SHBA dhe e Shkollës së Armatosur të Ushtrisë së SHBA për 60 vjet.
5 – Dhoma Gjumit të Mbretëreshës: Buckingham Palace, Angli. E vendosur në një cep të kufizuar të Pallatit Buckingham në Angli. Ajo i përket listës së 10 vendeve më të ndaluara në botë. Megjithatë, në vitin 1982, ajo u “pushtua” nga një njeri i quajtur Michael Fagan. Xhesti u konsiderua si një nga shkeljet më të mëdha të sigurisë mbretërore deri tani.
6 – Arkivat Sekrete të Vatikanit; Qyteti i Vatikanit Papa ka pronësinë parësore, ky vend është rezervuari qendror i “akteve” të nxitura nga Selia e tij e Shenjtë. Ashtu si vetë Papa, ky vend është mjaft i ruajtur, prandaj konsiderohet si një nga vendet më të ndaluara për njerëzit e thjeshtë.
7 – Dhoma 39: Korea e Veriut. E njohur gjithashtu si Byroja 39, Divizioni 39 ose Zyra 39. Organizata vlerësohet të sjellë rreth 500 milionë – 1 miliard dollarë në vit ose më shumë dhe mund të përfshihet në aktivitete të paligjshme, të tilla si falsifikimi i faturave 100 $, prodhimi i substancave. Besohet gjithashtu të lehtësojë mashtrimin ndërkombëtar të sigurimeve.
8 – Shpella Lascaux: Vezere Valley, Francë. Kjo dikur ishte një nga atraksionet kryesore turistike në Francë. Kryesisht e vizituar nga arkeologët nga e gjithë bota, shpella është e mbyllur për publikun për shkak të mbrojtjes.
9 – Ishulli i gjarprit: Ishulli Queimada Grande, Brazil. Shtëpia e mijëra specieve të gjarpërinjve helmues, ishulli gjarprit konsiderohet të jetë një nga ishujt më të rrezikshëm në Tokë. Edhe pse është në mesin e 10 vendeve të ndaluara për të vizituar, askujt nuk i shkon në mendje të shkoj atje. Përveç shkencëtarëve dhe entuziastëve të gjarpërinjve…
10 – Ishulli i Veriut Sentinel: Gjiri i Bengalit, Oqeani Indian. Ishulli Sentinel konsiderohet të jetë një nga vendet më të izoluara në Tokë. Besohet se ka një popullsi prej rreth 400 vetësh, ky vend është shmangur për shkak të dhunës dhe kanibalizmit që dihet se praktikohet nga “qytetarët” e tij.

Monday, March 26, 2018

Ariu polar , i mahnitshëm !.. 20 gjëra që nuk i dini për të !!


Nga Partizan Cene 

Arinjtë polar ose arinjtë e bardhë janë ndër kafshët më të bukura në planetin tonë.
Por pavarësisht kësaj, ato janë të kërcënuar nga ndryshimet klimatike.
Më poshtë ne do t’iu njohim me 20 fakte interesante mbi këto kafshë tërheqëse.
1-Një ari polar jeton kryesisht në det
Arinjtë polar janë të jashtëzakonshëm për shkak të rezistencës së tyre, por në të njëjtën kohë janë të përfshirë në listën e kafshëve që rrezikojnë të zhduken nga ndryshimet klimatike. Arinjtë polarë janë të lidhur me tokën dhe borën, por në fakt kohën më të madhe ato e kalojnë në det. Ky është mjedisi në të cilin ato ushqehen, ndërsa në tokë kthehen për të fjetur. Emri shkencor i tyre lë pak vend për interpretim sepse ariu i bardhë njihet si Ursus Maritimus, që do të thotë ari që jeton në det.
2-Manteli i ariut polar nuk është i bardhë
Karakteristika më e famshme e tyre është manteli i bardhë. Por në fakt qimet e tyre nuk janë me të vërtetë të bardha, por janë transparente. Kjo karakteristikë bën që në flokë të reflektojë ngjyra e ambientit përreth. Ka raste kur manteli i tyre duket i pistë, por në fakt është thjesht një efekt optik.
3-Lëkura e arinjve polarë është e zezë
Lëkura e tyre është e zezë. Edhe pse manteli i tyre është i bardhë, në fakt do të ishte më e logjikshme të ishte e zezë sepse kështu thith më shumë rrezet e diellit. Dhe natyra ka logjikën e saj, sepse në fakt lëkura e arinjve polarë është e zezë dhe tërheq nxehtësinë edhe fal flokëve transparente. Lëkura e zezë duket kryesisht tek hunda ku flokët janë më të rralla.
4-Një ari polar mund të çiftohet me një ari të kaftë
Edhe pse i përkasin dy llojeve të ndryshme, është e mundur që një ari polar dhe një ari kafe të lindin një arush hibrid. Kjo është një mundësi shumë e rrallë duke patur parasysh habitatin ku ata jetojnë.
5-Arinjtë polarë janë ndër kafshët më antike
Shumë kafshë në botë, sidomos mishngrënësit kanë ndryshuar mënyrën e sjelljes gjatë shekujve si rezultat i njerëzve. Arinjtë nëse shohin një njeri i afrohen pa problem.
6-Këlyshët e arinjve polarë janë më të vegjël se foshnjat
Arinjtë e porsalindur janë më të vegjël se një fëmijë, pavarësisht madhësisë së prindërve.
7-Manteli i bardhë nuk i ndihmon për të gjetur prenë
Nëse dikush mendon se ngjyra e bardhë mund të jetë një mekanizëm mbrojtës kundër presë, gabohet sepse është e kundërta. Ngjyra shërben për t’u kamufluar me ambientin, por jo për të shpëtuar. Madje për të mos u dukur arinjtë e zhysin hundën në dëborë, për shkak se ajo është e zezë.
8-Arinjtë polarë nuk bëjnë gjumë letargjik
Një nga karakteristikat që e dallon ariun e bardhë nga arinjtë e tjerë është se ato nuk bëjnë gjumë letargjik. Trupi i tyre nuk ka mekanizmin e rezervave yndyrore, kështu që këto kafshë nuk mund të flenë për disa muaj pa ngrënë asgjë.
9-Temperatura e një ariu polar
Ariu polar është kafshë me gjak të ngrohtë, si të gjithë gjitarët, por temperatura e trupit është më e ulët se e kafshëve të tjera që jetojnë në klimë të butë. Temperatura normale për një ari të bardhë është 31 gradë celcius.
10-Kur do të zhduken
Nëse shkrirja e akullnajave do të vazhdojë me ritmet e sotme, atëherë arinjtë polar do të zhdukeshin në vitin 2050.
11- Ku jetojnë arinjtë polarë?
Në Polin e Veriut, në zonat ku mund të ushqehen me foka në zgavrat e akullit, arinjtë polarë jetojnë në pesë shtete: SHBA (Alaskë), Kanada, Rusi, Grenlandë (Danimarkë) dhe Norvegji. Arinjtë polarë nuk jetojnë në Antarktik, kurse pinguinët po.
12- Sa arinj polarë ekzistojnë?
Shkencëtarët mund të sjellin vetëm të dhëna të përafërta. Në vitin 2008, kërkuesit shkencorë kishin vlerësuar se ekzistonin 20.000 deri 25.000 arinj polarë.
13- Sa të mëdhenj janë ata?
Shumë të mëdhenj! Meshkujt e rritur kanë një gjatësi prej 2.5 deri 3 metra dhe mund të peshojnë nga 250 deri në 770 kilogramë. Femrat e rritura kanë një gjatësi prej 1.8 deri 2.5 metrash dhe kanë një peshë prej 90 deri 320 kilogramë. Ariu më i madh polar që është matur ndonjëherë, ka pasur 1000 kile.
14- Si mund të mbijetojnë arinjtë polarë në akullnajat e Arktikut?
Arinjtë polarë janë të bërë për të jetuar në atë ambient! Atyre u pëlqen klima e atjeshme, edhe pse temperaturat gjatë dimrit mund të ulen deri në -45º C. Arinjtë polarë kanë dy shtresa leshi dhe një shtresë dhjami, e cila i mbron ata nga humbja e nxehtësisë. Në fakt, ata kanë më shumë problem nga temperatura e lartë e trupit, sidomos kur vrapojnë, sesa nga të ftohtit.
Shputat e tyre kanë disa formacione që quhen papilla, e të cilat u ndihmojnë atyre që të mos rrëshqasin në akull. Shqisa e të nuhaturit është shumë e zhvilluar te këto kafshë, saqë ato mund ta ndiejnë erën e një foke nën akull me kilometra të tëra larg. Po ashtu, kthetrat e tyre janë aq të fuqishme, saqë mund të nxjerrin pa problem nga uji foka me peshë prej 40-90 kg.
15- Çfarë hanë arinjtë polarë?
Çfarë të duan! Por, fokat janë ushqimi i tyre i preferuar. Ndonjëherë, ata hanë edhe lopë deti, apo balena. Në raste të veçanta, ata mund të ushqehen edhe me shpezë të ndryshme, me vezë, leshterik, etj. Kur ka shumë foka, arinjtë polarë i hanë vetëm ato më të trashat.
16-Sa jetojnë arinjtë polarë?
Në ambient të egër, arinjtë polarë jetojnë mesatarisht 15 deri 18 vjet, përkundër faktit se biologët kanë gjetur disa arinj polarë të vjetër deri mbi 30 vjet. Nën përkujdesjen e njerëzve, ata jetojnë deri në vitet e 30-ta të jetës së tyre. Debi, një ari polar në një kopsht zoologjik të Kanadasë, ka jetuar 42 vjet.
17- Sa këlyshë lindin arushat polare?
Binjakët janë më të shpeshtit, por arushat polare mund të lindin edhe vetëm një, a tre këlyshë. Lindja e parë ndodh kur arusha ka midis 4 dhe 8 vjet. Arushat polare lindin vetëm mesatarisht pesë herë gjatë jetës së tyre, duke pasur kështu shkallën më të ulët të numrit të pjelljeve në mesin e gjitarëve.
18- Kur dhe ku lindin këlyshët e arinjve polarë?
Ata lindin në nëntor, a dhjetor, në shpellat e borës, të quajtura strofuj të maternitetit. Pasi që të jenë ushqyer me tepricë gjatë prillit dhe majit, femrat që kanë ngelur me barrë bëjnë një gropë (strofull) në fund të tetorit, a në fillim të nëntorit. Vendi i ndodhjes së këtyre strofujve është i tillë që të mos rrezikohen të vegjlit.
19- A kanë arinjtë polarë ndonjë armik?
Vetëm njerëzit mund të rrezikojnë arinjtë polarë, natyrisht edhe ata mund ta rrezikojnë njëri-tjetrin. Disa shkencëtarë besojnë se mungesa e ushqimit ka nxitur paraqitjen e dukurisë së kanibalizmit në mesin e arinjve polarë, dukuri që është hasur edhe më parë, por rrallëherë.
20- Arinjtë polarë dhe pinguinët
Shumica e njerëzve besojnë se arinjtë polarë dhe pinguinët ndajnë të njëjtin habitat. Në fakt, kjo ide e pavërtetë e ka rrënjën në reklamat televizive dhe kartolinat. Pinguinët jetojnë vetëm në hemisferën jugore, pra në rajonin antarktik, dhe nuk kanë paraardhës natyralë kontinentalë. Nëse pinguinët dhe arinjtë polarë do të jetonin në të njëjtin rajon, atëherë arinjtë polarë nuk do të shqetësoheshin për burimin e tyre ushqimor. Arinjtë polarë në fakt janë një specie endemike që jeton në hemisferën veriore. Ata ushqehen me foka, lopa deti dhe ndonjëherë edhe me balena.
a.s/dita

Tuesday, March 20, 2018

Pse Rusia nuk ia shiti Alaskën, Kanadasë, por Amerikës?






Para se të bëhej territor i SHBA-së, Alaska i përkiste Rusisë.
Rusia i ofroi Amerikës territorin e Alaskës për shitje në 1867.
Blerja kushtoi 7 milionë e 200 mijë dollarë.
Në vitin 1896 në Alaska u zbulua flori në masë të konsiderueshme.
Një vit më pas 50 000 njerëz u dyndën drejt Alaskës në kërkim të arit. Në territorin e Alaskës u zbuluan edhe metale të tjetra si bakër, qymyr, platin etj.
Megjithatë pasuria më e madhe e Alaskës është peshkimi dhe tregëtia e gëzofëve. Zhvillimi i industrisë së peshkimit dhe minerare si edhe fillimi i agrikulturës kërkonte një qeverisje më efektive të territorit të Alaskës. Kështu, në vitin 1912, asaj iu dha e drejta e vetëqeverisjes.
Gjatë kësaj periudhe minierat e bakrit ishin të kontrolluara nga korporatat e mëdha që mund të përballonin shpenzimet e kërkimit të mineraleve nëntokësorë.
Gjatë periudhës së depresionit në Amerikë, meqenëse çmimi i arit në Alaska ishte stabël, minierat e arit atje u bënë shumë fitimprurëse.
Më 3 janar 1959, Alaska pranohet si shteti i 49-të i SHBA-së. Alaska ndodhet në skajin veriperëndimor të kontinentit të Amerikës së Veriut. Kufizohet në lindje me Kanadanë, Oqeanin Arktik në veri, Oqeanin Paqësor në perëndim dhe me Rusinë (Siberinë) në jug.
Alaska është shteti më i madh për nga territori në Shtetet e Bashkuara dhe i katërti me popullsi më të rrallë. Përafërsisht gjysma e popullsisë së Alaskës prej 740 mijë banorësh jeton brenda zonës metropolitane të kryeqytetit Anchorage.
Por pse Rusia nuk ia shiti Alaskën, Kanadasë, por Amerikës?
Sigurisht që SHBA përfitoi më shumë prej kësaj marrëveshjeje – 50 vjet pas shitjes, ethet e arit të Alaskës gjeneruan më shumë se 1 miliard dollarë  pasuri të reja për Shtetet e Bashkuara. Gjithashtu fitimprurës ishin bollëku i drurit, salmonit dhe naftës.
Plus, Alaska u bë një pasuri e vërtetë strategjike për ushtrinë amerikane, sapo erdhi Lufta e Ftohtë.
Atëherë, përse rusët dhanë një rajon të tillë bujar? Dhe pse nuk ia shitën atë Kanadasë, e cila – ndryshe nga SHBA – aktualisht kufizon Alaskën?
Për t’iu përgjigjur këtyre pyetjeve, duhet të shikojmë prapa në shekullin e 19, kur u shfaq një Proto-Luftë e Ftohtë. Historianët e quajnë atë “Loja e Madhe”.
Rusia pretendon Alaskën
Nga viti 1829 deri në vitin 1907, perandoritë e Rusisë dhe Britanisë së Madhe kishin një armiqësi reciproke. Secila prej tyre donte të zgjeronte ndikimin e saj në Azinë Qendrore, si dhe Oqeanin Paqësor. Kështu, lindi një rivalitet i fortë. Armiqësia nxiti ose intensifikoi disa konflikte ushtarake, sidomos Luftën e Krimesë (1853-1856), e cila vuri përballë Rusinë kundër forcave aleate të Britanisë, Francës, Sardenjës dhe Perandorisë Osmane. Në fund, Rusia u mposht. Nga disa vlerësime, perandoria cariste pësoi më shumë se 800.000 viktima.
Megjithëse kjo luftë ishte e kufizuar në Eurazi, ajo kishte degëzime të mëdha në të gjithë Paqësorin. Ndër të tjera, ajo vuri në pikëpyetje të ardhmen e atij vendi magjik, Alaskës.
Pas dekadave të tëra eksplorime, Rusia pretendoi Alaskën në vitin 1741. Më pas, më 3 gusht 1784, ngriti vendbanimin e saj të parë në Amerikën e Veriut. Ky vendbanim u themelua nga Shelikhov-Golikov Co., një nga disa kompanitë tregtare të leshit që operonin në këtë zonë – me sa duket në emër të Perandorisë. Në vitin 1799, Cari Pali I bashkoi disa prej tyre në Russian-American Co. (RAC). Si një konglomerat i fuqishëm, RAC-it iu dha një monopol tregtar në burimet e Alaskës. Ai gjithashtu kishte për detyrë krijimin e vendbanimeve të reja dhe zgjerimin e pranisë së Rusisë në botë.
Për këtë qëllim, drejtuesi i kompanisë, Aleksander Baranov, i urdhëroi njerëzit e tij të shkonin deri Kaliforninë veriore, ku ata krijuan një avanpost të quajtur Fort Ross, më 2 shkurt 1812. Vizioni i madh i RAC ishte që ky establishment të shërbente si një qendër bujqësore, të korrat e të cilës do t’i mbanin vetë kolonët, si dhe banorët në Alaskë. Me furnizimin me ushqim të garantuar, kolonët në të dy vendet do ta kishin më të lehtë për të siguruar mallin më fitimprurës të Paqësorit: lëkurën e vidrave të detit. Disa herë më të vlefshme se gëzofi i kastorit, këto ishin nyja e jetike e ekonomisë ruso-amerikane.
Për fat të keq, prodhimi blegtoral i Fort Ross ishte shumë i pamjaftueshëm. Dhe për t’i përkeqësuar gjërat, vidrat po gjuheshin kaq shumë, saqë pothuaj u zhdukën. Rusët, pra, hoqën dorë nga Fort Ross, që iu shit një kufitari amerikan më 1844.
Lufta e Krimesë dhe roli i saj
Pastaj erdhi Lufta e Krimesë, në të cilën Alaska kërcënonte të bëhej një barrë. Sikur britanikët të vendosnin të pushtonin këtë territor, ushtria e tejet e shtrirë e Rusisë do të kishte luftuar për ta mbrojtur atë. Asnjë sulm i tillë nuk erdhi ndonjëherë, pasi britanikët zgjodhën të qëndronin larg Alaskës gjatë luftës. Megjithatë, shumëkush në qeverinë e carit, vuri në dyshim mençurinë e mbajtjes së një kolonie të largët, pak të populluar, burimi kryesor i të cilës ishte zhdukur.
Për t’i bërë përkeqësuar gjërat, anijet që gjuanin balena, nga Britania dhe SHBA shpesh shkelnin në ujërat e kontrolluara nga RAC, duke e ndërlikuar më tej gjithë gjendjen.
Në fund të viteve 1850, Rusia filloi të shqyrtonte idenë e shitjes. Nën rrethana të ndryshme, Provinca e Kanadasë mund të dukej si një blerëse ideale, në sajë të kufirit prej 2.475 kilometrash që ndante me Alaskën. Por Kanadaja nuk ishte ende e vetë-qeverisur, dhe ishte sërish nën kontrollin e fortë të Mbretërisë së Bashkuar. Si pasojë, dorëzimi i Alaskës do t’i jepte Britanisë një gur shtesë shahu në Lojën e Madhe.
Por për fat të mirë për Rusinë, u paraqit një kandidat më i mirë. Gjatë Luftës së Krimesë, kjo perandori sllave gjeti një aleat të habitshëm. Gazetat amerikane mbështetën në shumicë dërrmuese çështjen ruse. Në krye të kësaj mbështetjeje morale, shtetet i dhanë carit edhe trupa, armë dhe furnizime të tjera, edhe pse qeveria e SHBA ishte zyrtarisht neutrale.
Imperializmi britanik
Të dyja superfuqitë e shihnin imperializmin britanik si një kërcënim. Duke pranuar këtë, Rusia e lejoi ministrin e saj të jashtëm në SHBA, Baronin Edouard de Stoeckl, t’u afrohej udhëheqësve të republikës me një ofertë për të shitur Alaskën në vitin 1854. Marrëveshja ra dhe tema nuk u diskutua seriozisht deri në Luftën Civile Amerikane.
Sekretari i shtetit nën presidentët Abraham Lincoln dhe Andreu Johnson ishte Uilliam Seuard, një diplomat i talentuar që kishte predikuar dobinë e Alaskës për vite të tëra. Në vitin 1867, ai dhe Stoeckl arritën një marrëveshje që do të shihte SHBA të merrnin në zotërim territorin në këmbim të 7.2 milionë dollarëve. Më 9 prill të atij viti, Senati e ratifikoi transaksionin.
Më 18 tetor 1867, Alaska zyrtarisht u bë një territor amerikan.

Monday, March 19, 2018

10 qytetet e pabesueshme që humbën gjatë historisë










Bota është plot me qytete të humbura, shumë prej të cilëve u braktisën duke mbetur një mister.
Kërkimi për qytete të tilla të humbura tërhoqi eksploruesit e aventurave që në shekullin e 15-të, duke çuar në zhvillimin e arkeologjisë.
Një qytet i humbur nuk duhet të ngatërrohet me qytetet fantazmë.
Qytetet e humbura janë të braktisura për shkak të rrethanave të ndryshme dhe vendndodhja e tyre është e njohur.
Machu Picchu, Peru
Machu Picchu, i njohur edhe si “Qyteti i humbur Inkas” është vendi më i famshëm Inka në botë. Është një vend i shekullit të 15-të i vendosur në një mal 2430 metra mbi nivelin e detit, rreth 80 km në veriperëndim të Kuskos. Shumica e arkeologëve besojnë se Machu Picchu është ndërtuar për perandorin Inkas Pachacuti. Machu Picchu është zona turistike më e vizituar në Peru.
Angkor, Kamboxhia
Angkor ishte një qytet i begatë nga shekulli i 9 deri në shekullin e 15 dhe ka monumentin më të madh fetar në botë. Në shekullin e 15-të qyteti u pushtua dhe u plaçkit. Ai ishte pothuajse tërësisht i braktisur dhe i harruar, por tempulli i ndërtuar nga Mbreti Khmer Suryavarman 2, si tempulli i tij shtetëror dhe më vonë mauzoleumi mbijetoi dhe sot. Angkor Wat është monumenti më i famshëm dhe vendi më i vizituar në Kamboxhia. Ai është bërë simbol i vendit dhe shfaqet në flamurin e saj kombëtar.
Pompei, Itali
Historia e Pompeit është ndoshta historia më e famshme në këtë listë. Në vitin 79 AD mali Vezuv shpërtheu. Vezuvi, ende sot një nga vullkanet më aktiv në botë, varrosi qytetet e Herculaneum dhe Pompeit. Banorët e qyteteve ikën ose u varrosën me to dhe qytetet u harruan gjatë viteve. Në shekullin e 18-të gjatë gërmimeve ata u rizbuluan dhe sot. Pompei lulëzon si një tërheqje turistike, duke ofruar një vështrim të shkurtër në të kaluarën, në një qytet që gati 2.000 vjet më parë ngriu me kohën.
Petra, Jordani
Petra ishte kryeqyteti i lashtë i mbretërisë Nabatean. Një qytet i gdhendur në gur. Qyteti ishte themeluar ndoshta në fillim të vitit 312 PES dhe lulëzoi për një kohë të gjatë, pasi ishte një kryqëzim i rëndësishëm për rrugët e mëndafshit dhe të aromave që lidhnin Lindjen dhe Perëndimin. Qyteti ra dhe u braktis në fund në shekullit të 6, pasi një sërë tërmetesh shkatërruan furnizimin me ujë. Qyteti i rëndësishëm dhe i bukur u harrua përfundimisht. Ai u zbulua në botën perëndimore vetëm në 1812.
Tikal, Guatemal
Tikal ishte një qytet i lashtë i qytetërimit Maja, që ndodhej në një pyll në Guatemalë. Qyteti lulëzoi si kryeqyteti i një mbretërie të fuqishme derisa u pushtua nga Teotihuacani në shekullin e 4 pas Krishtit. Pasi u pushtua, gradualisht ra derisa përfundimisht u braktis në fund të shekullit të 10-të. Sot, qyteti është një nga vendet më të mëdha arkeologjike të qytetërimit Maja dhe është i njohur për tempujt e shumtë në formë piramidale, duke përfshirë edhe Tempullin e Jaguarit të Madh – një nga piramidat më të shquara në botë.
Teotihuacan, Meksikë
Teotihuacan është një vend arkeologjik afër qytetit të Meksikos në Meksikë. Qyteti është i mbushur me piramida dhe është rreth 20 kilometra katrorë. Ishte një qendër e madhe urbane me ndoshta 100,000 njerëz. Qyteti u shkatërrua dhe u braktis rreth 1400 vjet më parë. Emri modern i’u dha nga populli Aztek dhe kuptimi është “vendi ku u krijuan zotat”. Është e paqartë se cilët ishin ndërtuesit fillestar të qytetit misterioz. Teotihuacan është gjithashtu shtëpia e Piramidës së Diellit – një nga piramidat më të mahnitshme në botë.
Tiwanaku, Bolivi
I vendosur pranë liqenit Titicaca në Bolivi, Tiwanaku ishte një fuqi e rëndësishme rajonale në Andet jugore midis shekullit të 7 dhe shekullit të 9-të. Besohet të ketë qenë zonë banimi për 15,000 dhe 30,000 banorë ose më shumë. Rreth vitit 1000 pas Krishtit, ndryshimi klimatik pengoi Tiwanakun të vazhdonte prodhimin e ushqimit, duke shkaktuar rënien dhe braktisjen e qytetit.
Palenque, Meksikë
E vendosur në Meksikën jugore të sotme, Palenka ishte një qytet Maja që lulëzoi gjatë shekullit të 7-të. Palenka ra gjatë shekullit të 8-të, e zhytur plotësisht nga xhungla e dendur ajo harrua nga koha. Interesi në këtë vend u ngrit përsëri gjatë shekullit të 19-të dhe më vonë u gërmua qyteti.
Troja, Turqi
Për shekuj Troja konsiderohej të ishte vetëm një legjendë, një qytet që kurrë nuk ekzistonte vërtet jashtë poezive të Homerit, ku përmendet si pjesë e Luftës së Trojës. Legjenda doli të jetë e vërtetë vetëm në vitet 1860, kur u gërmua në Anatolinë veriperëndimore. Tani e dimë se qyteti ishte shkatërruar dhe rindërtuar vazhdimisht. Ngadalë ai u shkatërrua derisa u braktis në fund gjatë epokës bizantine.
Atlantida
Ndryshe nga pjesa tjetër e qyteteve në këtë listë, Atlantda nuk u gjet kurrë dhe historianët pothuajse unanimisht pajtohen se kurrë nuk ka ekzistuar. Atlantida është përmendur në një alegori për arrogancën e kombeve në veprat e Platonit dhe në këtë alegori ajo përfundimisht zhytet në Oqeanin Atlantik. Pavarësisht nga fakti se shumica janë dakord se qyteti kurrë nuk ka ekzistuar, disa njerëz ende kërkojnë mbetjet e qytetit më të famshëm të humbur në histori, që sipas Platonit ndodhet “përtej shtyllave të Herkulit”. Ka shumë hipoteza lidhur me vendndodhjen e Atlantidës, nga ishujt në Mesdhe, ishulli në Evropën Veriore, madje edhe Antarktida përmendet si një vend i mundshëm.





Wednesday, March 7, 2018

Rekorde që shokojnë






Në këtë planet të madh me kaq shumë njerëz ku asnjë nuk është i ngjashëm me tjetrin,na lejoni t’ju themi se ka disa syresh që janë krejtësisht të veçantë.
E ndaj ata kanë vënë edhe rekordet e tyre për karakteristika që i zotërojnë vetëm ata.
Redaksia e Ditës ka listuar për ju rekordet më të çuditshme që janë vendosur ndonjëherë.
Indiani Anthony Victor mban rekordin për qimet (nuk jemi të sigurt nëse mund të quhen akoma qime) e veshëve më të gjata.Gjatësia përllogaritet të jetë rreth 18cm.
Kim Goodman nga Amerika mund të hapë dhe nxjerrë sytë jashtë më shumë se kushdo tjetër.Zëre se i nxorri nga zgavra fare me foton e mësipërme…
Garry Turner nga Britania,arrin të streçojë lëkurën e tij në një mënyrë të pazakontë.Pak nga talenti dhe pak nga sindroma e quajtur Ehlers-Danlos,ai mban denjësisht këtë rekord.
Ky zotëri i quajtur Jackie Bibby nga USA,mban një rekord që na shokoi të gjithëve.Ai arrin të mbajë gjarpërinj në gojë.Sa të tillë?Rekordin e ka vënë për 8 të tillë përnjëherësh për plot 12.5sekonda.
68 vjecarja,Lee Redmond,ka thonjtë më të gjatë në botë.Matja është bërë në 2008 dhe nuk i kishte prerë që në vitin 1979.Gjatësia ishte rreth 1 metër.

  Plani Slloven “non-paper”për Ballkanin perëndimor , një dëshirë apo edhe një mundësi reale ?? Nga Partizan Cene ! Këtë pyetje e kam bërë d...